Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın analizini yaptığı ilk verilere göre, sera gazları içerisindeki en büyük paya sahip olan CO2 salınımı 2014’den bu yana sabit seviyede seyretmektedir (2013:32,07 2014: 32,13 2015: 32,14 Gigatones) [1]. Buna paralel olarak ilgili yıllarda global ekonomik büyüme %3’ün üzerinde seyretmiştir [2]. Bu iki veri bir arada değerlendirildiğinde, ekonomik büyüme ve sera gazı salınımı arasında iddia edilen ‘doğru orantının’ geçerliliği azalmış ve COP21‘de iklim değişikliğiyle mücadele konusunda varılan mutabakata ivme kazandırmıştır.
1975’den bu yana global CO2 salınımıyla ilgili bilgiler veren IEA’nın oluşturduğu grafik aşağıdaki gibidir [1]:
Yukarıdaki grafikte görüldüğü üzere, kayıtların tutulduğu günden bu yana yalnızca 4 dönemde global CO2 salınımı önceki yıla göre sabit kalmış veya azalmıştır.
Yıl | CO2 (Milyar Ton) | % GSYİH Büyüme |
1979 | 17,96 | n/a |
1980 | 17,78 | 2,30 |
1991 | 20,75 | 2,50 |
1992 | 20,70 | 2,30 |
2008 | 28,87 | 3,10 |
2009 | 28,32 | -0,70 |
2014 | 32,13 | 3,40 |
2015 | 32,14 | 3,10 |
[2]
Bu azalmanın yaşandığı ilk dönem, 1979-80 dönemindeki 2. petrol krizi dönemidir. Krizin asıl sebebi İran Devrimi ve Şah’ın devrilmesidir. İran’da yaşanan olaylar, ABD’ye olan petrol sevkiyatının durmasına neden olmuş ve OPEC ülkelerinin varil fiyatlarını 2 katına çıkarmasıyla başta otomobil endüstrisi olmak üzere Dünya krize girmiştir.
İkinci dönem, Sovyet Rusya’nın dağılması dönemidir. Birbiriyle her açıdan entegre olmuş 15 ülkenin dağılmasının ardından, hem Rusya hem de Avrupa kendileri için yeni bir ekonomik düzen oluşturmuş ve bu yeni düzene geçiş, tüm Dünya’yı etkileyerek sancılı bir şekilde yaşanmıştır.
CO2 salınımının azaldığı bir başka dönem de, 2008 ekonomik krizidir. ABD’de konut sektöründe nispeten daha düşük profildeki vatandaşlara verilen mortgage kredilerinin geri ödenmesinde yaşanan problemler finans sektörünü vurmuş ve domine etkisi yaratarak global ekonomide %0.7 gerilemeye neden olmuştur.
Günümüze geldiğimizde ise, CO2 salınımı 2014 – 2015 arasında sabit kalmıştır. Ekonomide her ne kadar %0.09’luk bir gerileme yaşansa da, global değerler %3 büyümenin üzerinde seyretmiştir. IEA’nın analizine göre, CO2 salınımındaki azalmanın en önemli sebebi yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimindeki payının artması ve enerji verimliliğini artıran uygulamaların hayata geçirilmesidir [1].
Kaynak:
[1] Decoupling of global emissions and economic growth confirmed [Online]. Available: https://www.iea.org/newsroomandevents/pressreleases/2016/march/decoupling-of-global-emissions-and-economic-growth-confirmed.html , 22 Mar. 2016
[2] IMF Data Mapper [Online]. Available: http://www.imf.org/external/datamapper/index.php , 22 Mar. 2016